Nei Dzidziso Dzerangano Dzichikura Panguva Dambudziko?

"Munhu wese anoda kurangana." —Dan Brown, Iyo Da Vinci Kodhi

Dzidziso dzekudaidzira dzinowanzo budirira pakati penjodzi yemagariro uye dzinokurudzirwa nekudyidzana pamhepo. Hazvishamise kuti 2020, sevanhu vanovhara pamba vachiedza kukwira COVID-19, riri kutendeuka kuve gore rerondedzero yekurangana.

Ini nguva pfupi yadarika ndakabvunzurudzwa nezve rangano dzekufungidzira naAlan Mozes we HutanoDay yechinyorwa chake, "Coronavirus Rangano Dzidziso Dzakawanda, uye Ivo Vanogona Kukonzeresa Chaiko." Hechino chinyorwa chakazara chebvunzurudzo yedu (pamwe nekumwe kugadziriswa):

Alan Mozes: Kutanga kubva, pane tsananguro here kana nzira yakajeka yezvinoumba dzidziso yekurangana? Izvo zvave zvichitove chikamu chenhoroondo yevanhu kubvira kutanga kwenguva? Uye chii chiri nezve dzidziso dzakadai dzinovaita kuti vakwezve panguva dzakadai?

Joe Pierre: Dzidziso dzekurangana mhando dzezvitendero zvine vanhu vakajairika, uye zvakasiyana nekunyepedzera, hazvionekwe sezviratidzo zvehurwere hwepfungwa. Nekuda kweizvozvo, pane tsananguro dzakasiyana siyana kunze uko, asi hapana zvakabvumiranwa pa "zviyero" zvekuzvitsanangura. Ini ndinoda kuvatsanangudza nekutaura kuti dzidziso dzekurangana dzinoramba nhoroondo dzinechokwadi dzechokwadi vachida chimwe chirongwa chinosanganisira boka revanhu vane chinangwa chinotyisa chinovanzwa nemaune kuruzhinji.

Kusvika pari zvino sezvatinoziva, dzidziso dzekurangana dzave dzakatenderedza "nekusingaperi," sezvakaita chaiwo-ehupenyu mienzaniso yekurangana. Izvo zvine chikamu pavanenge vachikumbira kune vamwe-isu tinoziva kuti chaiwo-ehupenyu marongero anoitika zvekuti kune imwe nhanho isu tinogara takatarisira zvimwe. Kutarisa zvisina kujairika kumafirimu eHollywood kunotitaurira kuti "jasi nejeko" nhoroondo dzinovaraidza uye kazhinji dzinotaurira shanduro dzezviitiko zvinonyanya kunakidza kupfuura hupenyu chaihwo.

Psychology yekutsvagurudza yakawanawo runyorwa rurefu rwekuziva kwequirks ayo anoenderana nekutenda mune yekudyira dzidziso. Imwe ndeye "kudiwa kwekusiyana" izvo zvinoratidza kuti vamwe vedu vanokweverwa kurangana rondedzero rondedzero nekuti dzinoita kuti tinzwe takakosha nezvekuziva chokwadi chakavanzika chakavanzirwa isu vamwe "makwai." Chimwewo chinhu chinonzi kudaidza kwetereologiki -chishuwo uye mafungiro ekuti chinangwa uye "chinonyanya kukonzera" zviitiko zvechisikigo, zvichiratidza kuti kukwezva kwenhoroondo dzine chekuita nemasimba masimba mukati medzidziso dzekurangana zvinogona kufanana nechido chedu chekutenda muna Mwari. Uyezve pane kudikanwa kwekudzora, chokwadi, uye kuvhara - vazhinji vedu tinoona kuti kutenda kuti zvinhu zvakaipa zvinoitika zvisina kurongeka pasina chikonzero chekusagadzikana. Dzidziso dzekudaidzira dzinogona kupa nzira yekubhadhara pamanzwiro iwayo ekusava mukutonga.

Zvido zvedu zvepfungwa zvekutonga, chokwadi, uye kuvharwa zvinoita kunge zvinonyanya kukwidziridzwa mukati medambudziko rezvemagariro apo vanhu vari kutsvaga kuti vanzwisise zviitiko zvinotyisa. Dzidziso dzekurangana dzinogona zvakare kuve nemukana wekumuka kana ruzivo kubva kumatunhu epamutemo ruchinonoka kuuya kana kusaenderana. COVID-19 wanga uri muenzaniso wakanaka weizvozvo, uchitibvumira kuti tione zano rerangano kuti riite munguva chaiyo.

Mozes: Chii chinoita kuti dzidziso dzekurangana dzive nengozi? Ndeapi njodzi dzavanoisa maererano nemhedzisiro yehutano? Dzidziso dzekurangana mumamiriro echirwere dzinogona here kudhura hupenyu?

Pierre: Panyaya yekuva nenjodzi, kutenda mune zvisirizvo nguva dzose kune mukana wekukuvadza. Kunyanya apo, kusiyana ne "kugadzirisa kushanduka," mumwe anotenda zvinhu nekugutsikana kusina kukodzera asingabvumiri kuti zvingadaro zvisiri izvo.

Kutenda mumazano ekurapa ekurapa, senge iwo ane chekuita nemishonga kana hutachiona hweHIV, akaratidzirwawo kuti anobatana nemitengo yakaderera yekuita hunhu hwakanaka sekuona chiremba kuti aongororwe, kubayiwa jekiseni, kana kuita tsika dzepabonde dzakachengeteka. Iine COVID-19, kutenda mukusaziva zvisirizvo nekurangana zvinogona kuve nemhedzisiro yakafanana, kunyangwe nekusaita mukuparadzaniswa kwevanhu kana kutora danho rakasimba pakurwisa mushonga kamwe chete paunowanikwa.

Zvinhu zvinogona kutonyanya kuva nenjodzi kana dzidziso yekurangana dzidziso dzinosanganisira kutyisidzira kunoonekwa kana kana dzikabatana nemazita edu kusvika patinonzwa kuda kuzvidzivirira, kunyangwe kusvika pamhirizhonga. MuUK, vamwe vanhu vanotenda mune yekudyidzana dzidziso yekuti COVID-19 inonyanyo kukonzerwa ne5G network yakaisa moto kumaserura shongwe. Muno muUS, murume akaedza kurovera chitima muUSNS Mercy zvichibva pakutenda kuti ngarava yeNavy yakaendeswa kuchiteshi cheLos Angeles kuzoshanda sechipatara chechimbichimbi chaive nechinangwa chakaipa.

Mozes: Dzidziso dzekurangana dzinokanganisa sei kuvimba mune zvinyorwa zvingangotarisirwa kuvimbika? Kana iko kuvimba kwakatoenda pakati peavo vanotenga mune dzidziso dzakadai pakutanga?

Pierre: Kusatendana kuri pamucheto wekurangana dzidziso dzekutenda, nekuti izvo zvinoda kurambwa kwemaakaundi ane chokwadi echokwadi. Asi hukama hwekusavimbana nekutenda mumazano erangano ndezve "bidirectional." Kusavimba kwezviremera zvine hunyanzvi kunotisiya isu tiri panjodzi nedzidziso dzekupokana idzo dzinove dzinopokana-nhaurwa kana kupokana kwehuchenjeri chaihwo. Panguva imwecheteyo, kufumurwa kune dzidziso dzekurangana kunoshoresa kuvimba.

Mumamiriro ezvinhu ezvematongerwo enyika anhasi, tinoziva kuti dzidziso dzekurangana dzimwe nguva dzinoshandiswa sechishandiso chekunyepedzera chakagadzirirwa kukanganisa chivimbo muhurumende uye nemamwe masangano emasimba. Kune mhando yekunyomba ipapo, mukushandisa ikoko kwekunyepedzera dzidziso sezvombo zvekuparadzira zviri zvoga rudzi rwechokwadi-hupenyu hwekurangana dzidziso mukuita.

Mozes: Chii chingaitwe kurwisa dzidziso dzakadai? Vanogona sei kubviswa? Kana ivo vanogona? Mumwe anobatsira sei vanhu kubvuma kuti hapana "uko" kana ivo vaiwanzotenga kune "imwe yechokwadi" kutanga nayo?

Pierre: Sezvo kutenda mune yekudyira dzidziso kwakadzika mukusavimba, zvinogona kuva zvakaoma kwazvo kupokana, kunyanya kune avo vanotenda mazviri zvakanyanya. Mutambo wakajairika kubva mubhuku rezvekutenda revatendi nderekurasa chokwadi nekunyora kuti "nhau dzenhema" dzakaburitswa nevanhu vasina chokwadi. Kuti tigadzirise izvi - kana tichitarisira kuti vatendi varambe zvisirizvo vachida chokwadi - tinofanira kutanga tavimba, tichibvunza vanhu mibvunzo yakaita seiyi, "Ndiani waunovimba naye kana kusavimba naye uye nei?" uye "Unofunga sei zvekutenda?"

Kunze kwedanho remunhu, masangano emasimba anofanirwa kuve akajeka kuitira kuti vanhu vawedzerwe kuvimba. Isu tinodawo kuburitsa ruzivo rwakavimbika, tichipokana nedzidziso dzenhema kwavanowanikwa kazhinji, kunyanya paInternet.

Padanho rezvemagariro, tinofanirwa kufunga zvakadzama nezvekuti tingaita sei kusimudzira kufunga pazera diki uye kudzidzisa vanhu maitiro ekuva vatengi vari nani veruzivo rwepamhepo kuitira kuti vakwanise kusiyanisa nyore nyore ruzivo rwakavimbika nerusingavimbike. Nehurombo, kusarongeka ndeye bhizimusi hombe, kungave kwekuita purofiti kana kwezvematongerwo enyika kuwana. Isu tinogarawo munyika umo kutaura kwakasununguka chinhu chakakosha chenyika. Pamwe chete, izvo zvinoita kudzikisira kuratidzwa kwevanhu kune zvisirizvo kunetsa zvakanyanya.