Ngano yaPlato's Cave (zvichireva Uye Nhoroondo Yeiyi Mhosva)

Zvemukati

• Kudimikira kunoedza kutsanangura zvakapetwa kaviri zvatinoona.
• Plato nengano yake yebako
• Mwenje nemimvuri: iyo pfungwa yekugara muchokwadi chenhema
• Ngano yebako nhasi
• 1. Manomano nemanyepo
• 2. Rusununguko
• 3. Kukwira kudenga
• 4. Kudzoka

Kudimikira kunoedza kutsanangura zvakapetwa kaviri zvatinoona.

Plato ngano yebako ndechimwe chezvirevo zvakakura zvehungwaru hwakamanikidza nzira yekufunga kwetsika dzekuMadokero.

Kuinzwisisa zvinoreva kuziva masitaera ekufunga kuti kwemazana emakore anga ari makuru muEurope neAmerica, pamwe nenheyo dzedzidziso dzaPlato. Ngatione kuti chii chinoumbwa.

Plato nengano yake yebako

Iyi ngano idimikira yedzidziso yemifungo yakataurwa naPlato, uye inowanikwa muzvinyorwa zviri chikamu chebhuku reRepublic. Icho chiri, kunyanya, kurondedzerwa kwemamiriro ekunyepedzera ayo yakabatsira kunzwisisa nzira iyo Plato akabata nayo hukama pakati penyika uye nepfungwa, uye mafambiro atinoita kuburikidza navo.

Plato anotanga nekutaura nezvevamwe varume vanoramba vakasungwa necheni dzakadzika dzebako kubva pavakazvarwa, vasina kana kumbokwanisa kurisiya uye, pachokwadi, vasina kugona kutarisa kumashure kuti vanzwisise mabviro emaketani iwayo.

Nekudaro, ivo vanogara vachiramba vakatarisa kune rimwe remadziro ebako, nemaketani akanamatira kwavari nekumashure. Kumashure kwavo, pane chinhambwe uye yakaiswa pamusoro pemisoro yavo, pane moto unovhenekera nzvimbo zvishoma, uye pakati payo neakasungwa pane madziro, ayo Plato anoenzana nemanomano anoitwa nevanobiridzira nevanonyengera. kuitira kuti hunyengeri hwavo husazivikanwe.

Pakati pemadziro nemoto pane vamwe varume vanotakura nezvinhu zvinobuda pamusoro pemadziro, zvekuti mumvuri wavo unoratidzwa pamadziro kuti varume vakasungwa vari kufunga. Nenzira iyi, ivo vanoona siluetti yemiti, mhuka, makomo ari kure, vanhu vanouya nekuenda, nezvimwe.

Mwenje nemimvuri: iyo pfungwa yekugara muchokwadi chenhema

Plato anoomerera kuti, sezvo zvisinganzwisisike sezvingave zviripo, varume vakasungwa vaanorondedzera vakafanana nesu vanhu, sezvo ivo kana isu tisingaone zvinopfuura izvo zvekunyepedzera mimvuri, izvo zvinoteedzera izvo zvinonyengera uye zvepamusoro. Iyi fungidziro inoratidzwa nechiedza chebonfire inovavhiringidza kubva kune chaicho: bako ravanogara vakasungwa.

Zvisinei, kana mumwe wevarume vacho aizozvisunungura kubva mumaketani otarisa kumashure, aigona kuvhiringidzika nekusvotwa nechokwadi : mwenje wemoto waizomuita kuti atarise kure, uye zvimiro zvisina kujeka zvaaizoona zvaizoita sezvishoma chaizvo kupfuura zvaaigona kuona. mimvuri yawakaona hupenyu hwako hwese. Zvimwechetezvo, kana mumwe munhu akamanikidza munhu uyu kuti afambe nenzira yemoto akaipfuudza kusvikira vabuda mubako, chiedza chezuva chaizonyanya kuvanetsa, uye vaizoda kudzokera kunzvimbo ine rima.

Kuti ukwanise kutora chokwadi mune zvese zvese zvese, iwe unofanirwa kujairira kwazviri, kushandisa nguva uye nesimba kuona zvinhu sezvazviri pasina kupa mukuvhiringidzika uye kutsamwa. Nekudaro, kana pane imwe nguva akadzokera mubako akasangana nevarume vakasungwa ngetani zvakare, aigona kuramba ari bofu nekushaikwa kwezuva. Saizvozvowo, chero chinhu chaaigona kutaura pamusoro penyika chaicho chaizosangana nekusekwa nekuseka.

Ngano yebako nhasi

Sezvataona, ngano yebako inounza pamwechete nhevedzano yemazano akajairika ehungwaru hwekufungidzira: kuvapo kwechokwadi chiripo chakazvimiririra nemafungiro evanhu, kuvapo kwekunyengera nguva dzose kunoita kuti tigare kure nako. chokwadi, uye shanduko yemhando yepamusoro inosanganisirwa mukuwana icho chokwadi: kana changozivikanwa, hapana kudzokera kumashure.

Izvi zvinoshandiswa zvinogona zvakare kushandiswa kune hupenyu hwezuva nezuva, kunyanya kunzira iyo vezvenhau uye hegemonic maonero vanogadzira edu maonero nemaonero edu ekufunga tisingazvizive isu. Ngatione kuti zvikamu zvebako raPlato nhema zvinowirirana sei nehupenyu hwedu hwazvino:

1. Manomano nemanyepo

Iwo ekunyengera, ayo anogona kusimuka kubva mukuda kuchengeta vamwe vaine ruzivo shoma kana kubva mukushayikwa kwesainzi uye uzivi kufambira mberi, zvaizosanganisira izvo zvinoitika zvemimvuri inoratidzira pamadziro ebako. Mukuona kwaPlato, kunyengera uku hakusi chaizvo chibereko chechinangwa chemumwe munhu, asi mhedzisiro yekuti chokwadi chezvinhu chinongoratidzira chokwadi chaicho: icho chenyika yemafungiro.

Chimwe chezvinhu chinotsanangura chikonzero nei manyepo ane simba rakadai pahupenyu hwemunhu ndechekuti, kune uyu muzivi wechiGiriki, akaumbwa nezvinoonekwa sezviri pachena kubva pakuona kwepamusoro. Kana isu tisina chikonzero chekubvunza chimwe chinhu, isu hatidi, uye kunyepa kwacho kunokunda.

2. Rusununguko

Chiito chekusununguka kubva pamaketani chingave chiri chiito chekupandukira icho isu chatinowanzoidza kumukira, kana paradigm mashifts. Ehezve, hazvisi nyore kupandukira, nekuti mamwe ese esimba remagariro anoenda nekwakapesana.

Mune ino kesi yaisazove shanduko yemagariro, asi yemunhu uye yega. Kune rimwe divi, rusununguko zvinoreva kuona kuti mangani ezvitendero zvemukati zvakanyanya zvinodzikira, izvo zvinounza kusagadzikana uye kusagadzikana. Kuita kuti nyika iyi inyangarike, zvinodikanwa kuti uenderere mberi mberi nepfungwa yekutsvaga ruzivo rutsva. Hazviite kuti ugare usina chaunoita, sekureva kwaPlato.

3. Kukwira kudenga

Kukwidziridzwa kuchokwadi kungave kunodhura uye kusagadzikana maitiro anosanganisira kurega kuenda zvakabatwa zvakadzama zvitendero. Neichi chikonzero, iko kushanduka kukuru kwepfungwa kunoonekwa mukuramba kwechokwadi chekare uye kuvhurwa kwechokwadi, icho chaPlato ndiyo hwaro hweizvo zviripo (matiri nekutikomberedza).

Plato akarangarira kuti mamiriro ezvinhu akapfuura evanhu nzira iyo yavanowana nayo zvazvino, uye ndosaka achifungidzira kuti shanduko huru munzira yekunzwisisa zvinhu yaifanirwa kutungamira mukusagadzikana uye kusagadzikana. Muchokwadi, iyi ndeimwe yemafungiro ari pachena munzira yake yekuenzanisira iyo nguva kuburikidza nemufananidzo wemumwe munhu ari kuedza kubuda mubako pane kugara akanyarara uye uyo, kana achisvika kunze, anogamuchira mwenje unopofomadza wemba . chokwadi.

4. Kudzoka

Kudzoka kwaizove chikamu chekupedzisira chenhema, icho chingave nekuparadzirwa kwemazano matsva, iyo, nekuti inokatyamadza, inogona kuunza nyonganiso, kuzvidza kana ruvengo rwekupokana dzidziso dzekutanga dzinovaka nzanga.

Nekudaro, kana ari Plato pfungwa yechokwadi yaibatanidzwa nepfungwa yezvakanaka nezvakanaka, munhu akave nekuwana chokwadi chaicho ane chisungo chekuita vamwe vanhu kuzvisunungura mukusaziva, nekudaro anofanirwa kuparadzira ruzivo.

Saizvozvowo semudzidzisi wake, Socrates, Plato akatenda kuti magungano enharaunda nezvehunhu hwakakodzera ari pasi pehunhu hunouya nekusvika pazivo yechokwadi. Naizvozvo, kunyangwe hazvo pfungwa dzeavo vanodzokera mubako dzichityisa nekuunza kurwiswa nevamwe, mvumo yekugovana chokwadi inovamanikidza kutarisana nenhema dzekare idzi.

Pfungwa yekupedzisira iyi inoita kuti mubako raPlato rive ngano kwete nyaya chaiyo yekusunungurwa kwemunhu. Icho chirevo chekuwana ruzivo icho inotanga kubva kune yega maonero, hongu: ndiye munhu uyo, nenzira dzake, anowana iyo yechokwadi kuburikidza nehondo yake yekurwisa fungidziro uye hunyengeri, chimwe chinhu chinowanzoitika munzira dzinofungidzirwa kuti dzinovakirwa panzvimbo yesolipism. Nekudaro, kana munhu achinge asvika pachikamu icho, anofanira kuunza ruzivo kune vamwe vese.

Ehezve, zano rekugovana chokwadi nevamwe raive risiri chairo chiito chesununguko, sekugona kwedu kuzvinzwisisa nhasi; raingova rairo yetsika yaibuda mufungidziro yaPlato yemafungiro, uye izvo zvaisafanirwa kushandurira mukuvandudza mamiriro ezvinhu epamoyo muvanhu.