4 Nzira dzekuve Mutengi Ari nani weRuzivo rwepamhepo

Zvemukati

• Pfungwa dzakakosha
• 1. Usava Nehanya
• 2. Zvishoma nezvishoma
• 3. Kuparadzanisa Chokwadi kubva Pfungwa
• 4. Ramba Kusimbisa Kusarura

Pfungwa dzakakosha

• Mashoko asiri iwo uye disinformation zviripo pamwe neruzivo rwekuvimbika online, asi mashoma anga ari maitiro ekusiyanisa pakati pawo.
• Matanho ekuva mutengi ari nani weruzivo rwepamhepo anosanganisira kudzikira uye kuziva kuti izvo zvatinoona zvinogona kunge zvisiri zvechokwadi.
• Vanhu vanogona zvakare kudzidza kutaurira musiyano uripakati penyaya yenhau uye nemaonero epfungwa, uye nekuziva yekusarudzika kusarura.

Mamwe makore makumi matatu mukati menguva yeinternet, isu tava kuzvitora sezvisina basa, nezera rese risingatombofaniri kumirira nhau dzemazuva ese kuunzwa mangwanani ega ega pasuo ravo uye vasina kumbofanira kuenda kuraibhurari yemuno kuti vatarise mabhuku e basa rechikoro. Kutaura chokwadi, isu tave kurarama munyika umo tinonakidzwa neicho chaicho-nguva kuwana ruzivo kubva kumatunhu ese epasi nekubata bhatani nenzira yatisina kumbobvira tamboita munhoroondo yevanhu.

Asi iyo yakasviba kune internet ndeyekuti kusanzwisiswa uye disinformation zviripo pamwe chete neruzivo rwechokwadi uye vashoma vedu vakambodzidziswa nzira yekusiyanisa pakati pezviviri. Uye zvichibva pane zvatinoda "kubaya", internet inotimanikidza zvatinofunga kuti tione kuti tigone kuva nemaonero akasiyana epasirese kupfuura vavakidzani vedu vepamba pedu vane zvitendero zvakasiyana. Nekuda kweizvozvo, kushandisa ruzivo rwepamhepo kumhanyisa njodzi chaiyo yekusimbisa kuzviisa pasi pachokwadi pane kutidzidzisa ruzivo rwekufungidzira, zvoita kuti isu tirambe tichipokana nezvakanaka chokwadi uye tichiwedzera kusagona kuita nhaurirano ine musoro nevaya vane maonero anopokana.

Ini ndangobva kubvunzwa kuti ndipe matipi ekuti ungadzidzise sei vana kuziva nekugadzirisa zvisirizvo online. Asi kutsvagurudza kwakaratidza kuti vanhu vakuru vanogona kunge vari mukana wekugovana zvisirizvo kupfuura vana, saka vanhu veese mazera vanogona kubatsirwa nerudzi urwu redzidzo. Heano matipi mana ekuti isu tese vatengi vari nani vepamhepo ruzivo.

1. Usava Nehanya

Zvinogona kuve zvakaoma kwazvo kutaurira musiyano uripo pakati peruzivo rwechokwadi neruzivo rwekunyepa pa internet. Kana tichitsvaga ruzivo pamhepo, tinofanira kugara tichiziva kuti izvo zvatinoona zvinogona kunge zvisiri izvo.

Izvi zvinonyanya kuitika pasocial media uko "nhau dzekunyepedzera" dzinofamba nekukurumidza uye kure kupfuura ruzivo rwechokwadi. Simbisa ruzivo nekutarisa kuti uone kana zvataurwa nezvakawanda masosi. Tarisa kutanga, wozogovana- ramba chishuwo chekukurumidza kugovana chimwe chinhu chitsva uye chinomutsa usati wapedza nguva uchichiongorora.

2. Zvishoma nezvishoma

Isu tinowanzoshandisa internet kuwana mhinduro dzinokurumidza, asi haisi mibvunzo yese inogona kupindurwa nekukurumidza kana nyore. Nyaya zhinji "dzinopisa bhatani" nyaya dzakaomarara, nemhando dzakasiyana dzekupokana maonero uye chokwadi chinogona kana kusarara pakati.

Kuva mutengi akanaka weruzivo rwepamhepo zvinoda kuti titore zvishoma uye toverenga iyo chaiyo chinyorwa pazasi pemusoro unokwezva. Paunenge iwe waita izvo, tsvaga zvimwe zvinyorwa pane iwo iwo musoro wenyaya. Tinogona kuva nechivimbo chikuru chekuti ruzivo rwunogoverwa pazvinyorwa zvakasiyana ndezvechokwadi. Zvakare, nzvimbo dzekusawirirana dzinogona kutibatsira kuona zvingangoita zvisirizvo kana nyaya dzepfungwa, zvinopesana nezvakasimbiswa chokwadi.

3. Kuparadzanisa Chokwadi kubva Pfungwa

Nzwisisa kuti kusarongeka uye nekupararira nemaune kwekusazivisa ibhizimusi rakakura - kune vanhu vazhinji kunze uko vari kuedza kutiita kuti titarise uye nekudzora maonero edu kuti vawane pundutso.

Dzidza maitiro ekuziva musiyano uripakati penhau dzenharira uye pfungwa yekuzviisa pasi uye dzidza maitiro ekuziva midhiya mhedzisiro yakavimbika kana kushoma kana ine "kuruboshwe" kana "kurudyi" kukoshesa zvematongerwo enyika. Verenga masosi akavimbika eruzivo kune ese ezvematongerwo enyika kuti uwane maonero pachinhu.

4. Ramba Kusimbisa Kusarura

Isu tinowanzo tsvaga ruzivo rwakavakirwa pane "yekusimbisa kusarurana" - kubaya uye nekugovana zvinhu zvinotsigira izvo zvatinotenda kare uye kuramba chero zvipingamupinyi zvacho. Indaneti yakagadzirirwawo kutiratidza zvarinofunga kuti tinoda kuona, kuitira kuti patinotsvaga ruzivo online, tinoiswa pasi pe "rudzi rwekusimbisa pane steroids."

Kuchengeta kusahadzika maitiro kunoita kuti isu vave vatengi vari nani vepamhepo ruzivo, asi kwete kana isu tichingova vasina chokwadi nezvezvinhu zvatisingade kana zvatisingabvumirani nazvo. Kusava nechokwadi kune hutano hakuna kufanana nekuramba - usarambe ruzivo kana kuriti "nhau dzenhema" nekuti zvinopesana nezvaunotenda.

Verenga zvimwe nezve psychology yemashoko asiri iwo:

• Nhau Dzenhema, Echo Chambers & Filter Bubbles: Gwara Rekupona
• Psychology, Kubvuma, uye Bhizinesi reNhau Dzenhema
• Rufu rweZvokwadi: Emperor's New Epistemology